Giới quân sự thường xuyên áp dụng những phát kiến của giới kinh doanh vào hoạt động của mình. Một ví dụ tiêu biểu là sự ra đời của các Đội nghiên cứu con người (HTT). Nhiệm vụ của nó là tìm hiểu, ghi nhận các đặc điểm về tâm lý, thái độ, giá trị sống, cấu trúc quyền lực tại những khu vực khác tại nhau tại Iraq và Afghanistan cho lục quân Mỹ. Sử dụng những chuyên gia về nhân chủng học và các ngành xã hội khác, nó cung cấp nhiều thông tin hữu ích về cư dân tại 1 địa phương nào đó.
Những hoạt động như vậy đã rất quen thuộc trong ngành marketing, nghiên cứu thị trường. Muốn mở một quán ăn? Thuê một công ty nghiên cứu thị trường và họ sẽ cho bạn biết những ai đang sống trong khu vực đó, khẩu vị, thói quen ăn uống của họ như thế nào, và đã có những quán ăn nào đã ở đó. Giới quân sự thì quan tâm nhiều nhất đến việc tìm ra những người có quyền lực ngầm, có ảnh hưởng lớn nhất đến với dân cư trong một khu vực nhất định.
Một đội HTT thường có từ 5-8 người, trong đó ít nhất 1 người thông thạo ngôn ngữ địa phương. Những người khác thường là những quân nhân dự bị có trình độ về lĩnh vực mà HTT yêu cầu. Một số có thể là những người hoàn toàn có xuất xứ dân sự, họ thường tham gia vì lí do yêu nước hoặc có cơ hội nghiên cứu trong môi trường chiến tranh.
Một trong những lí do chính khiến HTT trở nên quan trọng trong chiến lược bình định ở Iraq hay Afghanistan là nó được xem là một trong những phương pháp phi bạo lực. Tuy vậy, chiến tranh thì vẫn là chiến tranh, và không ai có thể thoát khỏi sự tàn bạo của nó.
Ngày 4/11 năm ngoái, Don Ayala, một nhân viên hợp đồng cho một HTT, có một chuyến tuần tra cùng Paula Loyd gần làng Chehel Ghazni, Afghanistan. Trong hình Ayala bên trái và Loyd bên tay phải. Loyd là một nhà khoa học xã hội và không mang vũ khí, khi đó tới bắt chuyện với Abdul Salam, đang vác theo một bình xăng. Họ bắt đầu tán gẫu về chuyện giá xăng dầu thì bất ngờ Salam tưới xăng lên Loyd và bật lửa. Ngọn lửa bùng lên khiến mọi người gần đó phải lùi lại. Bọn trẻ đứng quanh đó hoảng sợ bỏ chạy. Trong vài giây sau đó, không ai có thể tới gần cô để giúp dập lửa, trước khi những người ở gần có thể đẩy cô xuống đất. Quân y của trung đội cố gắng dập lửa bằng cát và kéo cô vào một rãnh nước nông gần đó. Toàn bộ quần áo của cô bị cháy rụi, chỉ còn lại nón sắt và áo giáp. Người ta sau đó xác định cô bị bỏng độ 2 và 3 trên 60% diện tích cơ thể. Đến tháng 1, cô qua đời vì những vết bỏng.
Ayala đuổi theo Salam, vật ngã hắn và trói 2 tay lại. 10 phút sau, một người lính tới đó và kể với Ayala rằng Loyd trong tình trạng rất nguy kịch. Ayala rút khẩu súng lục của mình ra, kề vào đầu Salam và nổ súng, giết chết người này ngay lập tức- theo lời của Cục điều tra hình sự quân đội.
Ayala bị bắt và chở về Mỹ xét xử theo tội danh giết người. Sau đó, ông bị tuyên tội ngộ sát. Công tố viên liên bang cho rằng Ayala xứng đáng bị trừng phạt nặng vì hành động của ông tạo ra một tiền lệ xấu cho những binh lính khác, khiến họ quên đi một trong những luật lệ cơ bản nhất là 'không bắn tù binh'. Còn luật sư biện hộ cho rằng hành động của Salam nhắm vào một phụ nữ không có vũ trang và đang cố gắng giúp đỡ người dân địa phương đã khiến Ayala hoàn toàn mất sự kiểm soát bản thân. Gia đình của Loyd cũng đề nghị tòa khoan hồng cho Ayala. Phán quyết cuối cùng là Ayala bị 5 năm tù treo và 12500 dollar tiền phạt.
Lỗi của Ayala không phải là việc đã giết chết Salam, mà là giết chết người này sau khi đã bắt và trói anh ta lại. Như lời của công tố viên: "Vì những gì đã làm với Loyd, Salam có thể đáng phải chết, nhưng không phải ở thời điểm đó, theo cách đó. Ayala không có quyền quyết định điều đó".
HTT được lập ra để tìm hiểu bản tính con người, nhưng trong sự tàn bạo của chiến tranh, chính họ, cả Loyd và Ayala, lại trở thành nạn nhân của những bản tính đó.
No comments:
Post a Comment